Πολλές δεκαετίες τώρα τα πλαστικά κατέχουν κυριαρχική θέση στην καθημερινή ζωή μας. Η εκτεταμένη αύξηση όμως της παραγωγής πλαστικών αποβλήτων και η εναπόθεσή τους στο περιβάλλον, ιδίως στο θαλάσσιο, δημιούργησε τεράστια προβλήματα μέσα σε ελάχιστο χρόνο και είναι πλέον ένα ζήτημα παγκόσμιας εμβέλειας που αποζητά άμεσα την αντιμετώπισή του.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση από τη μεριά της παίρνει θέση θεσπίζοντας μέτρα για τη μείωση, αλλά κυρίως για την πρόληψη του περιβαλλοντικού αντίκτυπου ορισμένων πλαστικών προϊόντων. Στόχος της είναι η δημιουργία ενός μοντέλου κυκλικής οικονομίας και αειφορίας. Η ανάπτυξη δηλαδή καινοτόμων και βιώσιμων προϊόντων με πλήρη σεβασμό προς το περιβάλλον και ικανότητα για επαναχρησιμοποίηση, επισκευή και ανακύκλωση. Η επίτευξη του στόχου θα συμβάλει στην ανάπτυξη της οικονομίας και την αποδοτική λειτουργία της αγοράς, αλλά κυρίως στη μείωση της ποσότητας των παραγόμενων αποβλήτων.

Ήδη από την 1 Ιανουαρίου 2018 έχει τεθεί περιβαλλοντικό τέλος για τις λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς, με σκοπό τη μείωση της κατανάλωσής τους.

Ο νέος Νόμος 4736/2020, που ενσωματώνει την Οδηγία (ΕΕ) 2019/904 και τέθηκε σε ισχύ στις 20 Οκτωβρίου 2020, περιλαμβάνει μια σειρά διατάξεων σχετικά με τον περιορισμό των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον.

Ας δούμε τα κύρια σημεία του, που αφορούν τα πρώτα χρόνια και αναμένεται να αλλάξουν τη ζωή και τις συνήθειές μας:

Ιούλιος 2021

Από την 1 Ιουλίου 2021, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η κατανάλωση πλαστικών μπουκαλιών μιας χρήσης, οι δήμοι πρέπει να έχουν κατασκευάσει δημόσιες βρύσες σε πολυσύχναστα μέρη, παιδικές χαρές και δημοτικά γυμναστήρια, έτσι ώστε να καλύπτεται η ανάγκη για νερό. Επίσης, στα σημεία αυτά θα πρέπει να τοποθετηθεί κατάλληλη σήμανση με σκοπό την ενθάρρυνση του κοινού για χρήση επαναχρησιμοποιούμενων δοχείων νερού.

Από τις 3 Ιουλίου 2021 καταργούνται τα εξής πλαστικά μιας χρήσης:

• Περιέκτες τροφίμων, δηλαδή δοχεία με ή χωρίς κάλυμμα τα οποία είναι έτοιμα για άμεση κατανάλωση, χωρίς περαιτέρω προετοιμασία
• Περιέκτες ποτών με χωρητικότητα έως 3 λίτρα και σύνθετες συσκευασίες ποτών, συμπεριλαμβανομένων των καπακιών και των καλυμμάτων τους
• Πακέτα και περιτυλίγματα από εύκαμπτο υλικό που περιέχουν τρόφιμα έτοιμα για άμεση κατανάλωση
• Κυπελλάκια για ποτά με τα καπάκια και τα καλύμματά τους
• Μαχαιροπίρουνα & πιάτα
• Καλαμάκια
• Μπατονέτες
• Αναδευτήρες ποτών
• Μπαλόνια και πλαστικά στηρίγματα μπαλονιών, με εξαίρεση τα μπαλόνια που προορίζονται για βιομηχανικές ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις

Προκειμένου να εξαντληθούν τα ήδη υπάρχοντα προϊόντα πλαστικά μιας χρήσης που αναφέρονται παραπάνω, δίνεται η δυνατότητα πώλησής τους σε διάστημα 10 μηνών από την έναρξη της ισχύος του νόμου. Με το πέρας της τελικής αυτής προθεσμίας απαγορεύεται οριστικά η διάθεσή τους στην αγορά.

Ιανουάριος 2022

Από την 1 Ιανουάριου 2022, επιβάλλεται στις επιχειρήσεις περιβαλλοντικό τέλος για πλαστικά ποτήρια και δοχεία takeaway. Κάθε πολίτης θα έχει τη δυνατότητα να αγοράζει φαγητό ή ποτό με το δικό του επαναχρησιμοποιούμενο σκεύος από καφετέριες, μαγαζιά, σούπερ μάρκετ κλπ. Στην περίπτωση αυτή προβλέπεται και μία εξτρά έκπτωση ως δείγμα επιβράβευσης. Οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να αναγράφουν ή να ενημερώνουν τους καταναλωτές για τις τιμές πώλησης των τροφίμων και των ποτών που διατίθενται χωρίς συσκευασία. Ακόμη, τοποθετείται κατάλληλη σήμανση στα πλαστικά, ώστε να ενημερώνονται οι καταναλωτές για την σωστή απόρριψή τους (εάν είναι ανακυκλώσιμα ή όχι).

Ιούλιος 2022

Από την 1 Ιουλίου 2022, ειδικά για τις επιχειρήσεις τροφοδοσίας με απευθείας διάθεση τροφίμων και ποτών στον καταναλωτή (catering), επιβάλλεται η αντικατάσταση των προϊόντων μιας χρήσης με προϊόντα άλλου τύπου, φιλικά προς το περιβάλλον.

Από το 2023 και έπειτα οι διατάξεις του νόμου με την ευρωπαϊκή οδηγία σχετικά με τον περιορισμό των επιπτώσεων των πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον επεκτείνονται σε περισσότερους τομείς και αλλάζουν ακόμη περισσότερο την καθημερινότητά μας. Ο στόχος είναι να δημιουργηθεί το νέο μοντέλο κυκλικής οικονομίας με καινοτόμα και βιώσιμα προϊόντα, που σέβεται πλέον το περιβάλλον.

Η ώρα που η ανθρωπότητα θα φροντίσει το σπίτι της έχει φτάσει και από κοινού όλος ο πλανήτης πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του. Κι εγώ, κι εσύ και όλοι μας ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΜΕ.