Ο τουρισμός τα τελευταία 40 – 50 χρόνια έχει να επιδείξει σημαντικά επιτεύγματα στη χώρα μας, καθώς η συνεισφορά του είναι πολύ μεγάλη σε διάφορους τομείς. Συνέβαλε στην οικονομική ανάπτυξη κατά κύριο λόγο του τόπου και κατ’ επέκταση στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων. Σήμερα αποτελεί τη «βαριά βιομηχανία» της Ελλάδας και δημιουργεί εισόδημα για εκατομμύρια πολίτες άμεσα ή έμμεσα, ωστόσο δεν είναι και λίγες οι φορές που ο τουρισμός επέφερε την υποβάθμιση του περιβάλλοντος.

Αυτό συνήθως αφορά το μαζικό τουρισμό, που αφήνει συνήθως ισχυρό στίγμα και με μεγαλύτερες επιπτώσεις. Τα τελευταία χρόνια όμως παρατηρούνται κάποιες νέες προσπάθειες από ιδιώτες επαγγελματίες του τουρισμού, που αφορούν εναλλακτικές μορφές αναψυχής και μπορούν να περιορίσουν έως ένα βαθμό αυτή την εξέλιξη.

Ελλάδα για τους περισσότερους τουρίστες σημαίνει καλοκαίρι, θάλασσα, ήλιος, νησιά και αρχαίος πολιτισμός. Ωστόσο, η χώρα μας είναι προικισμένη και με πολλά ακόμη φυσικά και πολιτιστικά στοιχεία, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν περισσότερο, όπως υπέροχα βουνά, μοναδική χλωρίδα, εξαιρετική πανίδα και μαγευτικούς υγροτόπους. Ενώ ακόμη σε συνδυασμό με θαυμάσιους παραδοσιακούς οικισμούς, πλούσια έθιμα, ξεχωριστή κουζίνα και παραδοσιακά προϊόντα θα μπορούσαν να συνθέσουν εξαιρετικά το παζλ.

Όλα αυτά έχουν τροφοδοτήσει τα τελευταία χρόνια μία διαφορετική έννοια του τουρισμού, που δεν περιορίζεται μόνο στη θάλασσα και το καλοκαίρι, αλλά επεκτείνεται σε κάθε εποχή και σε πολλά σημεία της χώρας. Είναι ο εναλλακτικός τουρισμός.

Θα μπορούσαμε σε γενικές γραμμές να πούμε πως στα είδη αυτού του τουρισμού ανήκουν μορφές όπως ο τουρισμός στη φύση/φυσιολατρικός, που συχνά εκφράζεται και με πεζοπορίες, ο τουρισμός περιπέτειας, ο αγροτουρισμός, ο ιαματικός τουρισμός, ο εκπαιδευτικός, ο θρησκευτικός και πολλά είδη ακόμα. Μία ιδιαίτερη μορφή όμως εναλλακτικού τουρισμού είναι και ο οικοτουρισμός.

Πρόκειται για μία μορφή τουρισμού που συνδυάζει άψογα δραστηριότητες φιλικές προς το περιβάλλον με την πολιτισμική παράδοση κάθε τόπου. Ορίζεται ως μια περιβαλλοντικά υπεύθυνη ταξιδιωτική δραστηριότητα, σε σχετικά άθικτες φυσικές περιοχές, με στόχο την αναψυχή και τη γνωριμία με το φυσικό περιβάλλον. Δηλαδή είναι μία τουριστική δραστηριότητα με περιορισμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, η οποία διατηρεί και ενισχύει την ευημερία των τοπικών κοινοτήτων που θεωρούνται αναπόσπαστο τμήμα του οικοτουρισμού.

Βασικά Χαρακτηριστικά του Οικοτουρισμού:

• Παρατήρηση της φύσης
• Απόκτηση γνώσεων κατά τη διάρκεια του ταξιδιού για τις λειτουργίες και τη σημασία της φύσης
• Ενδιαφέρον του επισκέπτη να μάθει για την προστασία της φύσης της περιοχής (αν είναι Εθνικό Πάρκο, περιοχή Natura κτλ.) και τον τρόπο διαχείρισής της
• Ενδιαφέρον για συνεισφορά στην προσπάθεια προστασίας
• Επιλογή καταλύματος που ανήκει σε ντόπιο και τοπικών προϊόντων, ώστε να διατηρούνται και να ενισχύονται οι θέσεις εργασίας του τόπου
• Σεβασμός στους κανόνες πρόσβασης σε ευαίσθητες περιοχές
• Γνωριμία με μια προστατευόμενη περιοχή μέσω περιηγητικών διαδρομών

Σε ορισμένες χώρες, όπως για παράδειγμα στη Κόστα Ρίκα, που τα εθνικά πάρκα και οι προστατευμένες περιοχές καλύπτουν περίπου το 30% της επιφάνειάς της, είναι αναπτυγμένη η μορφή του οικοτουρισμού με έναν πολύ σημαντικό αριθμό «οικοτουριστών» που αγγίζει το 50% του συνόλου των επισκεπτών στη χώρα! Με αυτό τρόπο, η Κόστα Ρίκα πετυχαίνει τους στόχους προστασίας του περιβάλλοντος με οικονομικά οφέλη ταυτόχρονα για τον τοπικό πληθυσμό.

Η Ελλάδα έχει όλες τις προδιαγραφές και τις δυνατότητες να αναπτύξει αειφορικό τουρισμό και να πετύχει βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη. Ο οικοτουρισμός είναι ένα από τα μέσα προς αυτή την κατεύθυνση, που με σωστό σχεδιασμό και με μία μακρόχρονη στρατηγική μπορεί να συνεισφέρει οικονομικούς πόρους χωρίς εποχικότητα, προστατεύοντας ταυτόχρονα το παρθένο περιβάλλον της χώρας.